Środkowy paleolit
500 tys. lat temu
Najstarsze ślady pobytu człowieka paleolitycznego na ziemiach polskich odkryto w Trzebnicy. Obozowisko z skoncentrowane było tu na obszarze o średnicy ok. 10 m i oprócz kamiennych chopperów i odłupków odkopano tam jeszcze kości zwierząt, w tym bizona, dzika, konia i nosorożca, a także ości szczupaka, wskazujące, iż grupa ludzka przebywała tam na wiosnę. Szczątki zwierzęce wyraźnie świadczą o tym, że podstawą ich utrzymania było myślistwo i łowienie ryb. W rejonie tym pojawili się między pierwszym i drugim nasunięciem się zlodowacenia południowopolskiego.
440-370 tys. lat temu.
Stanowisko w kopalni w Rusku k. Strzegomia – znaleziono narzędzia odłupkowe.
220-180 tys. lat temu
Na stanowisko w Raciborzu-Studziennej (w osadach piaszczysto-gliniastych), a także w Głubczycach i we Wrocławiu na ul. Hallera , odkryto kilkadziesiąt narzędzi: były to pięściaki aszelskie i narzędzia mustierskie. Narzędzia te należały do człowieka neandertalskiego.
Podobne znaleziska odnaleziono na stanowiskach na północ od Bramy Morawskiej Owsiszcze, Bohuslavice, Polanka nad Odrą, Konradówka koło Chojnowa.
70-58 tys. lat temu
pobyt grup mustierskich potwierdzono na Górnym Śląsku potwierdzają m.in. stanowiska w Kornicach, Bieńkowicach, zaś na Dolnym — we Wrocławiu-Oporowie. Ludność neandertalska trwała na tych ziemiach aż do ostatniego zlodowacenia, kiedy to na basen dolnej Wisły nasunął się lądolód ze Skandynawii.
Górny paleolit
40-30 tys. lat temu
Przerwa z śladach osadniczych. W Dzierżysławiu koło Głubczyc oraz być może w Jaskini Północnej w Wojcieszowie w Górach Kaczawskich, obszary Śląska były penetrowane przez ludność przejściową, raczej jednak neandertalską niż Homo sapiens
28-24 tys. lat temu
Na Górnym Śląsku pojawia się osadnictwo oryniackie, wykorzystujące w produkcji narzędzi wióry, a także znające technologię obróbki kości i rogu, z których wytwarzano groty do oszczepów.
Liczne ślady tego osadnictwa spotyka się na Śląsku Opawskim oraz Płaskowyżu Głubczyckim, rzadsze między Raciborzem i Nysą oraz koło Góry Świętej Anny.
Na Śląsku odnotowuje się występowanie tzw. kompleksu graweckiego: doskonalenie technologii wiórowej, osadzanie grotów w drewnianych oszczepach, stosowanie luku – zmiany zaszły także w organizacji osad. Ślady tych zmian widoczne są przede wszystkim na Górnym Śląsku, gdzie pozostały ślady krótkich pobytów grup ludzkich z obszaru Moraw. Przybywali tu po surowiec kamienny, głównie krzemień kredowy z górnośląskich moren (w obozowiskach morawskich stanowi 70-85% surowców kamiennych).
Kamień rzadko obrabiano całkowicie (Wójcice koło Grodkowa), raczej wstępnie (Cyprzanów koło Raciborza) w celu dalszego transportu.
24-23 tys. lat temu
Morawskie grupy graweckie przesunęły się na wschód na obszar Karpat. Tutaj udoskonaliły systemy łowieckie, w szczególności na mamuty, a także zaczęłty prowadzić planowaną gospodarkę w zakresie łowiectwa i wydobywania surowców. Po raz pierwszy użyły też do opalania węgla kamiennego (ognisko z Ostravy-Petikovie na czeskim Śląsku). Po odejściu graweckich łowców mamutów w czasie nasunięcia się lądolodu (20-18 tys. lat temu) ziemie śląskie znowu opustoszały.
Paleolit schyłkowy
13-12 tys. lat temu
Warunki do ponownego zasiedlania ziem polskich powstały dopiero po cofnięciu się lądolodu do Bałtyku. Docierały tutaj grupy ludności z zachodniej Europy z centrów magdaleńskich, ruchliwe, wyspecjalizowane w polowaniu na renifery, a także osiadłe, epigraweckie z Europy Wschodniej, gdzie w dalszym ciągu polowano jeszcze na mamuty. Zjawisko to miało jednak charakter przejściowy.
W tym czasie docierają na Górny Śląsk ludzie z kręgu magdaleńskiego, głównie w celu zdobycia surowca krzemiennego, a ich ślady odnaleziono w Bierawie, Cyprzanowie i Śmiczu.
W tym też czasie na Dolny Śląsk (Olbrachcice, Siedlnica, Liny koło Wolsztyna, Rogów Opolski) dotarli łowcy reniferów z kręgu tzw. kultury hamburskiej. Na ich stanowiskach odkryto wiele narzędzi kamiennych oraz ślady szałasu.
11 -11,8 tys. lat temu
Następuje rozwój obszarów leśnych w zachodniej części ziem polskich. Pojawiły się wpływy epigonów tradycji magdaleńskiej, zwanych od zbrojników łukowatych Federmesser. Żyjące w środowisku leśnym wyspecjalizowały się w polowaniu na różne rodzaje zwierzyny.
11-10 tys. lat temu
Pojawiły się lasy tundrowe, a na ziemie śląskie dotarła ludność polująca na renifery za pomocą strzał z ostrzarni trzoneczkowatymi. Na Dolnym Śląsku do produkcji ostrzy wykorzystywano krzemień narzutowy. W Polsce kultura ta uzyskała nazwę kultury świdersklej, a jej ślady odkryto także na Śląsku.
Szczególne nasilenie osadnictwa w schyłkowym paleolicie występuje przede wszystkim w prawobrzeżnym dorzeczu Odrys w skupiskach Kopanka, Krzycki Rów, dorzecze Baryczy, Wojnów (Gniła Obra, Jezioro Wojnowskie, jezioro Sławskie). Rozproszone stanowiska spotykamy jednak na całym Śląsku.
Mezolit
8500 – 5600 lat p.n.e.
Na Śląsku przebywają grupy łowców określane umownie jako protokomornickie, które dotarty tutaj najprawdopodobniej z obszaru Niżu Zachodnioeuropejskiego, z tzw. kręgu Federmesser. Następnie wędrując na wschód dotarły na Mazowsze, rozpoczynając tam okres kultury komornickiej, która przekształciła się w pełny mezolit. Wykluczyć jednak nie można, że grupa ta mogła się wykształcić z miejscowych schylkowopaleolitycznych grup ludności, również z kręgu Federmesser.
Dostosowały się one na tym obszarze do potrzeb gospodarki mezolitycznej i następnie przez Pradolinę Warszawsko-Berlińską przeszły na obszary nadwiślańskie.
Zasięg terytorialny owych grup myśliwskich wyznacza niewiele stanowisk, które można usystematyzować w trzy zespoły. Dwa z nich położone są na obszarze Obniżenia Nowosolskiego, w dolinach rzek Śląskiej Ochli (Ługi) oraz Czarnej Strugi (Stary Staw), trzecie natomiast w dolinie Szprotawki (Wiechlice). Koncentrują się one na stosunkowo niewielkim, podmokłym obszarze ograniczonym od północy Wzniesieniami Zielonogórskimi, od południa zaś Wzniesieniami Chocianowskimi. Granice zachodnią i wschodnią wyznaczają doliny rzek Odry i Bobru. Odkryte na stanowiskach protokomornickich narzędzia kamienne wykazują jeszcze cechy typowe dla form przejściowych, w tym wypadku schylkowopaleolitycznych i mezolitycznych.
